روغن موتور خودرو: بررسی عملکرد و چالشهای مرتبط با آن در داخل کشور و ارائه راهکارهای زیست محیطی

 

در این مقاله، در راستای حل چالشهای موجود در حوزه انرژی و سوخت در داخل کشور و در یک رویکرد کاملاً کاربردی به بررسی انواع روغن موتور و مزیت های هر یک نسبت به دیگری پرداخته میشود. روغن موتور مناسب برای خودرو و دلایل ان مطرح می گردد. ویسکوزیته روغن موتور مورد بحث و بررسی قرار میگیرد.

روغن موتورهای مناسب برای مناطق سردسیر و گرمسیر ایران معرفی میگردد.

طبقه بندی استاندارد روغن موتور و روغن دنده به لحاظ گرانروی نیز از

دیگر موضوعات مورد بررسی در این مقاله است. روغن سوزی خودروهای ایرانی، دلایل آن، روشهای تشخیص و راهکارهای کاهش آن، منطبق با استاندارهای داخل کشور، شرح داده میشود. در نهایت، روغن موتورهای پایه گیاهی، کاربردها، مزایا و معایب آن، چالشهای بومی در این زمینه و مباحث تکمیلی آن جنبه زیست – محیطی پژوهش حاضر را شامل میشود.

 

1.مقدمه

روغن موتور که نقش خون در رگهای موتور دارد از ترکیباتی چون روغن پایه   و مواد افزودنی تولید می شود.

 ابتدا درپالایشگاه ازنفت خام تولید میشود و سپس به عنوان ماده اولیه واحد روغن سازی به واحد استخراج فرستاده تا در آنجا موادی که حاوی ترکیبات بنزینی است از آن زدوده شود.

سپس رافینت (مواد حاصل از پالایش) که حاوی روغن است به واحد موم گیری برای جداسازی پارافین و موم فرستاده و در انتها به واحد فورفورال فرستاده میشود تا روغن پایه نفتی تولید شود.

روغن موتور دو وظیفه اصلی را در موتور خودروها انجام میدهد که عبارت است از:

1)روانکاری

2)تمیزکاری

بسته به نوع موتور از لحاظ قدرت و سرعت تولیدی و همچنین آلیاژهای به کار رفته در قطعاتی چون پیستون، سیلندر، سوپاپ و یا قطعات لاستیکی و خاص مانند کاسه نمد، واشرها، یاطاقان و…، روغن موتور مناسب میتواند عملیات

روان کاری و تمیزکاری را به صحیحترین شکل ممکن انجام دهد. این روغن موتور را کارخانه سازنده خودرو در دفترچه راهنمای خودرو تعیین می نماید.

به طور مثال روغن موتور پراید در دفترچه خودرو به طور کامل توضیح داده شده است.

روغن موتور کاربردهای زیادی دارد از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

1) اصطکاک و ساییدگی بین قطعات موتور خودرو را به حداقل میرساند

2) آلودگیها وذرات لجنی رسوب شده حاصل از کارکرد و احتراق موتور را به خودگرفته و قطعات داخل موتور را تمیز نگه میدارد.

3) موجب کاهش گرمای حاصل از کارکردن موتور و خنک شدن موتور میشود

4) از طریق آبندی کردن قطعات موجب روان شدن حرکت قطعات میشود

بنابرین برای تولید چنین روغنی از افزودنیهای مناسب بایستی استفاده کرد.

در این مقاله و در بخش 2 به بررسی انواع روغن موتور و مزیتهای هر یک نسبت به دیگری پرداخته میشود.

روغن موتور مناسب برای خودرو و دلایل آن در بخش 3 مطرح میگردد. ویسکوزیته روغن موتور در بخش 4 مورد بحث و بررسی قرار میگیرد. روغن موتورهای مناسب برای مناطق سردسیر و گرمسیر معرفی میگردد. طبقهبندی استاندارد روغن موتور و روغن دنده به لحاظ گرانروی نیز از دیگر موضوعات مورد بررسی در این مقاله است. در بخش 5 روغن سوزی، دلایل آن، روشهای تشخیص و راهکارهای کاهش آن شرح داده میشود. در نهایت، بخش 6 روغن موتورهای پایه گیاهی، کاربردها، مزایا و معایب آن و مباحث تکمیلی آن جنبه زیست – محیطی پژوهش حاضر را شامل میشود.

 

2.انواع روغن موتور

مطالب این بخش عمدتاً از  و سامانه های شرکتهای معتبر و مرتبط اقتباس شده است.

روغن موتور را میتوان به پنج گروه تقسیم بندی کرد :

 

1)مینرال :روغن های پایه معدنی

2)سنتتیک: روغن های مصنوعی

3)نیمه سنتتیک:روغن های حاصل از ترکیب با پایه معدنی و مصنوعی

4) پایه نسل جدید : روغن های حاصل از بهینه سازی پایه معدنی

5) مونوگرید : روغن های پایه تصفیه ای

مینرال

نوعی روغن است که ازطریق نفت خام تولید شده و روغن رایجی است که در تمامی خودروها استفاده میشود. این نوع روغن موتور از قدیم در خودروها استفاده می شده است

سنتتیک

روغنی است که با استفاده از ترکیبات شیمیایی یا پلیمر کردن هیدروکربنها

 تولید میشود.(olefins)  

این روغن تنها برای موتور هواپیماهای جت مورد استفاده قرار میگرفت که به واسطه پیشرفت تکنولوژی امکان ساخت آن برای خودروها نیز فراهم شده است. این روغن مزایای بسیار زیادی نسبت به نوع مینرال دارد و قابل ذکر است که این محصول همچنان قیمت بیشتری نسبت به نوع مینرال )معمولی( دارد. همچنین این روغن با اتومبیلهای قدیمی سازگار نیست و بهتر است قبل از استفاده در خودروهای قدیمی با متخصص مشورت شود. روغنهای سنتتیک انواع مختلف با مواد تشکیل دهنده متفاوتی دارند. از بین انواع روغن سنتتیک با فرمولهای مختلف که هر یک محاسن و معایبی را نیز دارا هستند.

مزیت های روغن موتور سنتتیک نسبت به روغن های معدنی

1) طول عمر بیشتر نسبت به روغن موتور معدنی

2) خورندگی کمتر و غیر سمی بودن

3) تبخیر کمتر نسبت به نوع معدنی

4) دمای بالای سوختن

5) مقاومت در برابر اکسیداسیون بالا

6) دارا بودن شاخص ویسکوزیته بالا به صورت طبیعی (عکس العمل سریع در مقابل تغییرات دما)

7) کاهش مصرف سوخت تا 2/4 درصد

8) نقطه روان شدن پایین

نیمه سنتتیک

این روغن موتور همانطور که از نامش مشخص است، محصولی است مابین مینرال و سنتتیک. یعنی این محصول برخی ویژگیهای نوع سنتتیک و برخی ویژگیهای نوع معمولی را دارد. پیشنهاد کلی متخصصان این است که این محصول برای خودروهای خیلی قدیمی مورد استفاده قرار نگیرد. استفاده از این نوع روغن برای خودروهای خیلی قدیمی به خاطرساختارآن موجب تخریب پیستونها و درنتیجه ازکارافتادن موتور میشود.

نکته مهم: توجه داشته باشید اگر شما از خودرویی استفاده میکنید که کمپانی تولیدکننده آن روغن سنتتیک را برای آن در نظر گرفته است، هرگز از نوع نیمه سنتتیک استفاده نکنید.

کیفیت این نوع روغن به نسبت مینرال بالاتر میباشد و دردماهای بالا نسبت به مینرال عملکرد بهتری از خود نشان میدهد و قیمت بالاتری نسبت به آن دارد.

پایه نسل جدید

این نوع روغن در تولید روغنهای جدید مورد استفاده قرار میگیرد و مشابه روغنهای پایه مینرال از پایه نفتی می باشد.

مونوگرید

این روغن در تولید روغنهای با سطح پایین مورد استفاده قرار میگیرد.

 

روغن موتور ویژه خودروهای پرکارکرد

این روغن موتور برای موتورهایی که قدیمی هستند و یا بیشتر از 111 هزار کیلومتر کارکرد داشته اند، مناسب می باشد. مواد افزودنی به این روغنها موجب میشود که از روغن سوزی خودرو جلوگیری شود. همچنین از نشتی روغن به  بخش احتراق موتور جلوگیری میکند. قابل ذکر است در این مورد نیز قبل از انتخاب روغن حتما کتابچه مربوط به خودرو را مطالعه نمایید.

رعایت نکات زیر موجب افزایش طول عمر روغن موتور شما میشود:

1) از ترکیب چندین روغن موتور با یکدیگر جدا خودداری کنید

2) بعد از روشن شدن ماشین اجازه دهید تا 15 ثانیه درجا کار کند

3) با هر بار تعویض روغن، فیلتر ان را نیز تعویض کنید

4) از افزودنیها استفاده نکنید زیرا ممکن است با روغن شما سازگار نباشد

5) تاریخ روغن چک شود و از روغنی که تاریخ آن بیش از سه سال می باشد استفاده نکنید

6) اگر سالهاست از روغن مینرال استفاده میکنید به هیچ عنوان با روغن سنتتیک و نیمه سنتتیک تعویض نکنید.

 

3) روغن موتور مناسب برای خودرو

مطالب این بخش عمدتاً ازسامانه های شرکتهای معتبر و مرتبط اقتباس شده است.

انتخابها، گزینه ها و معیارهای متعدد و بسیاری وجود دارد تا بتوانید روغن مناسبی برای موتورخودرو خود انتخاب کنید.

برای انتخاب روغن موتور باید به دو طبقه بندی توجه کنیم:

1) از نظر غلظت (ویسکوزیته)

2)از نظر کیفیت

میزان غلظت بایستی بر اساس دفترچه راهنمای خودرو انتخاب گردد، در نتیجه این میزان کاملاً اختصاصی میباشد

اما زمانی سخن از کیفیت روغن موتور پیش میآید، بایستی مشاهده کنیم که چه مسائلی بر روی کیفیت روغن موتور تاثیرگذار میباشد. مواد افزودنی به روغن موتور بیشترین تاثیر را بر روی کیفیت این محصول قرار میدهد و موادی که موجب جلوگیری از زنگ زدگی، خوردگی، افزایش دما و اصطکاک موتور خودرو میشود. بنابرین درانتخاب روغن موتور برمبنای کیفیت و غلظت در شرایط آب و هوایی مختلف باید دقت نمود. درجدول 1که در ادامه خواهد آمد

طبقه بندی کیفیت راخواهید شناخت و توضیحات غلظت روغن (ویسکوزیته)نیز درج شده است. به طورکلی بایستی دقت نمود که در هوای گرم از روغن با ویسکوزیته بالا ودر هوای سرد از ویسکوزیته پایین باید استفاده نمود. درنتیجه در صورت استفاده از روغن موتور با ویسکوزیته بالا درهوای سرد روانکاری انجام نمیشود و در قطعات موتور آسیب وارد میکند.

4) ویسکوزیته روغن موتور

مطالب این بخش عمدتاً از سامانههای شرکتهای معتبر و مرتبط اقتباس شده است.

ویسکوزیته (گرانروی یا غلظت) درجه مقاومتی است که یک مایع در برابر جاری شدن از خود نشان میدهد. درنتیجه

هرچه ویسکوزیته روغن بیشتر باشد، روغن موتور غلیظتر است. برای روغن موتور این غلظت در دمای صفر درجه فارنهایت

فصل زمستان( و دمای 212 درجه فارنهایت )فصل تابستان و گرمای حداکثری موتوربررسی میشود. روغنها با ویسکوزیته های مختلف برای شرایط آب و هوایی مختلف تولید میشوند. استفاده از روغن با ویسکوزیته بالا در زمستان، روانکاری موتور را تا زمان گرم شدن به تاخیر انداخته و در این مدت روغن به تمامی قسمتهای موتور نخواهد

رسید، همچنین استفاده از روغن با ویسکوزیته پایین در تابستان نیز موجب سایش قطعات موتور میگردد. ویسکوزیته بالا در هوای سرد میتواند روشن شدن خودرو را نیز با درد سر روبرو کند. بنابراین انتخاب ویسکوزیته مناسب برای روغن موتور میتواند کاملاً تابع شرایط آب و هوایی باشد. با پیشرفت علم و بالاخص علم شیمی با اضافه کردن پلیمرهایی به روغن موتور ساخت روغن های چهار فصل مولتی گرید یا همان چند ویسکوزیته، نیاز به تعویض روغن در تغییر فصل یا شرایط آب و هوایی را بر طرف کرده است.

به طور مثال 2 دروغن موتور زیر را برسی می کنیم:

    10W-30 و 20W-50

  :10W-30روغن

عدد ویسکوزیته زمستان در محدوده ویسکوزیته روغن 10 می باشد.

 WINTER از اول حرف W

همچنین ویسکوزیته همین محصول در فصل تابستان و در زمان گرم شدن موتور خودرو  در محدوده ویسکوزیته روغن30 میباشد.

  :20W-50روغن

عدد ویسکوزیته در فصل زمستان در محدوده ویسکوزیته روغن 20 می باشد. همچنین ویسکوزیته همین محصول در فصل تابستان و و درزمان گرم شدن موتور خودرو در محدوده ویسکوزیته روغن 50 می باشد.

این مقایسه نشان می دهد محصول 20 دبلیو 50 دارای ویسکوزیته بیشتری(هم در فصل سرما هم گرما) نسبت به روغن موتور 10 دبلیو 30 می باشد.

روغن موتور مناسب برای مناطق سردسیر

برای مناطق سرد سیر بهتر است از روغن موتورهایی استفاده شود که در دماهای پایین، رقیقتر هستند، یا به عبارت دیگر گرانروی پایینتری دارند تا در هنگام اولین استارت در روز سرد به موتور خودرو آسیبی وارد نشد و موتور به راحتی روشن شود. اگر گرانروی بالا باشد ممکن است در این شرایط روغن موتور به خوبی عمل روانکاری را در استارت اول انجام ندهد و همین امر موجب آسیب رساندن به موتور شما شود. اردبیل، شهرکرد، تبریز، همدان، سنندج… از جمله شهرهایی هستند که بهتر است از روغن موتورهایی با

گرانروی پایین استفاده می کنند.

روغن موتور مناسب برای مناطق گرمسیر

برای شهرهایی که در مناطق گرمسیر کشور واقع شدهاند، روغن موتورهایی مناسب است که گرانروی بالایی دارند برای مثال در شهرهایی چون بندرعباس، سیستان بلوچستان، اهواز، اصفهان، کرمان و… بهتر است از روغن موتورهایی استفاده شود که در دمای بالا گرانروی و یا غلظت بالایی دارند.

طبقه بندی گرانروی روغن موتور

اولین و مهمترین شرط در انتخاب یک روغن برای کاربردهای خاص گرانروی آن است. تغییرات گرانروی یک روغن در شرایط مختلف در نحوهی عملکرد آن تاثیر مستقیم دارد. به دلیل اهمیت با انتخاب صحیح درجه ی گرانروی، طبقه بندیهای مختلف گرانروی برای انواع روغن موتورها و روغنهای صنعتی صورت گرفته است.

1) طبقه بندی گرانروی برای روغن موتور توسط انجمن مهندسین خودرو

2) طبقه بندی گرانروی برای روغن دنده

3)طبقه بندی گرانروی ایزو برای روغن های صنعتی

4) طبقه بندی گرانروی برای روغن دنده ها

 طبقه بندی روغن موتور بر اساس گرانروی

همانطور که بیان شد گرانروی اولین و مهمترین ویژگی است که در کار با روغنها باید در نظر گرفته شود. داشتن گرانروی مناسب برای روغن موتور در شرایط مختلف دمایی کارکرد، جهت روانکاری صحیح قطعات متحرک موتور الزامی است.

روغنهای چند درجه ای به دلیل وجود پلیمر در فرمولاسیون خود جزء سیالات غیر نیوتنی به شمار میآیند که با تغییر سرعت برشی گرانروی آنها تغییر میکند. گرانروی در این حالت گرانروی ظاهری نامیده میشود. اضافه کردن این پلیمرها خود موجب افزایش گرانروی میشود. به طور کلی میزان تغییرات گرانروی ظاهری روغنهای چند درجه ای نسبت به روغنهای تک درجه ای کمتر است.

 

5)روغن سوزی

مطالب این بخش عمدتاً از سامانه های شرکتهای معتبر و مرتبط اقتباس شده است.

روغن سوزی مشکلی است که اغلب برای خودروهای کارکرده و فرسوده پیش میآید. در اثر روغن سوزی، روغن

موجود در موتور به همراه بنزین سوخته و کاهش مییابد. معمولاً بر اثر سوختن روغن موتور، از اگزوز خودرو دود خارج

میشود که این دود میتواند قابل مشاهده نباشد. اگزوز خودروهای پیشرفته و امروزی، دود حاصل از سوختن روغن را

جذب کرده و مانع از خروج آن به محیط میشوند..

 

تشخیص وجود روغن سوزی در خودروهای امروزی

برای تشخیص روغن سوزی در زمانی که خودرو دود نمیکند، باید نشانگر روغن موتور را چک نمایید. اگر نشانگر، سطح پایین را نشان میداد احتمال وجود سوختن روغن در موتور وجود دارد. برای اطمینان بیشتر خودروی خود را در محل تمیزی پارک نمایید. پس از گذشت 8 ساعت خودرو را جابجا نمایید. اگر در زیر خودرو لکه روغن وجود نداشت احتمال روغن سوزی بسیار زیاد میباشد، اما اگر لکه های روغن وجود داشت، موتور خودروی شما دارای نشتی یا سوراخ بوده که باید در اسرع وقت تعمیر شود البته روشهای دیگری نیز برای تشخیص روغن سوزی وجود دارد، از جمله :

1) چرب بودن سر شمعها

2) بوی سوختن روغن در محفظه موتور و کاپوت خودرو

3) چرب بودن و روغنی بودن بخش داخلی لوله اگزوز

4) استفاده از ابزار دقیق برای تشخیص روغن سوزی مانند کمپرس سنج

دلایل بروز روغن سوزی در موتور

در صورتی که روغن وارد محفظه احتراق شود، میسوزد و دود ناشی از آن به سمت اگزوز حرکت میکند. در مورد محل محفظه احتراق میتوان اشاره نمود به اینکه در موتور فضایی به نام محفظه احتراق وجود دارد که سوختن و احتراق

بنزین(گازوییل) در این فضا انجام میشود.

دلایل ورود روغن به محفظه احتراق عبارتند از :

1) فرسودگی حلقه پیستونها و دیواره سیلندرها

2) شکستن یک یا چند رینگ پیستون

3) خوردگی یا ساییدگی جداره سیلندر یا پیستون

4) خرابی واشر سرسیلندر و میل لنگ

5) ساییدگی لاستیک گیت

6) خردگی کاسه نمد

7) خرابی یاتاقانها و شاتونها

8) اصطکاک شدید گیت سوپاپ و عواملی مانند آن

خودروهای امروزی به صورتی طراحی میشوند که کمترین روغن سوزی در آنها وجود داشته باشد.

کاهش روغن سوزی در موتور

برای این امر میتوان از افزودنیهای شیمیایی استفاده کرد. این افزودنی نسبت به روغن موتور ارزانتر و سبکتر می باشد. درنتیجه میتوانیم در زمانی که روغن کاهش یافت، این افزودنی را استفاده کرده و میزان روغن را اندازه کنیم. -

به دلیل سبکتر بودن، بالای روغن قرار میگیرد و به سمت محفظه احتراق حرکت میکند. البته روغن موتور مناسب نیز تا حدودی به کاهش روغن سوزی کمک میکند.

 

 

6)روغن موتورهای پایه گیاهی

یکی از چالش های عظیم دنیای صنعتی امروز در تمامی کشورهای جهان، بحران فزاینده انرژی است که با شتاب فراگیری تمامی موازنه های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کشورهای مختلف را دستخوش تغییرات غیر قابل پیش بینی میشود و علوم را بر آن داشته است که به دنبال راهکارهای عملی جهت فایق آمدن بر مشکلات و تبعات بحران انرژی در عرصه های متفاوت باشند. مسایل استراتژیک و نوسانهای شدید موجود در بازار جهانی سوختهای فسیلی از یک سو و گامهای رو به رشد در جهت کاهش آلاینده های محیط زیست از سوی دیگر، از جمله نیروهای محرکه قوی سیاستگذاران کشورهای صاحب صنعت در جهت حرکت به سوی انرژیهای تجدیدپذیر نظیر آب، باد، زمین گرمایی، زیست توده، خورشیدی و هیدروژن شده است. در این میان بیودیزل که یکی از منابع زیست توده محسوب میشود، مطابق با نظر کارشناسان انرژی، همسو با بیواتانول از جمله طلایه داران تکنولوژیهای جایگزین منابع نفتی در راستای مقابله با افزایش تقاضای انرژی و

کاهش آلودگی زیست محیطی ناشی از موتورهای احتراقی موجود میباشد. بیودیزل که در واقع منوالکیل- استر روغنهای نباتی و چربیهای حیوانی است، بهترین جایگزین سوختهای دیزلی در موتورهای دیزل است.

به غیر از مزایایی که این روغنها برای حفاظت از محیطزیست دارند، بهطور کلی میتوان از آنها درجه ویسکوزیته پایینتر، سمی نبودن، روانکاری بهتر و رسوب کمتر را نسبت به روغنهای پایه نفتی انتظار داشت. با افزایش علاقه به روانکارهای تجزیه پذیر و نگرانیهای زیست - محیطی در مورد سرنوشت روغنهای تصفیه ناپذیر، صنعت روانکارها به سمت استفاده از روغنهای پایه گیاهی رفته است. این روغنها ارزش افزوده بیشتری را به صنعت روانکارها تزریق کرده اند، چراکه میتوان به وسیله مواد ساده ای چون مونو و پلی استرها که از زمینهای کشاورزی و حتی چربی حیوانات تامین میشود، در گذشته استفاده از پلی استرها به خاطر سمی نبودن و قابلیت تجزیه پذیری، در صنایع دیگر کاربرد داشت و موجب میشد کربن کمتری در روند تولید محصولات خارج شود. اما اکنون کاربرد این مواد به ساخت روغن پایه ها رسیده و امروزه

میتوان به سادگی از مونواسترها یک ترکیب پیچیده برای روانکاری ساخت که البته در شرایط مختلف دمایی کارایی دارند.

روغن پایه گیاهی و استفاده از آنها

مصرف روغنهای پایه گیاهی اروپا سالانه صد هزار تن برآورد شده که بخش زیادی از روانکارهای موجود در بازار این کشور را پوشش میدهند. البته کاربرد این روانکارها تنها برای موتور خودروها نیست، بلکه حجم زیادی از این روغنها در صنایع پرخطری همچون راه آهن و سیستمهای هیدرولیک استفاده میشوند. اما به هر حال همین حجم مورد اشاره نیز طی دهه های آینده بیشتر خواهد شد، چراکه قوانین زیست - محیطی طی سالهای آتی سختگیرانه تر خواهند شد و شرکتها برای کاهش میزان پسماند غیرقابل تجزیه مجبور به استفاده از این نوع روانکارها خواهند بود همچنین استفاده از این روغنها در محلهایی که حساسیت زیادی نسبت به محیط زیست دارند، افزایش خواهد یافت. به عنوان مثال کشورهای اتحادیه اروپا ملزم به رعایت استانداردهای زیادی در کاهش ضررهایشان به محیط زیست هستند و برای این کار استفاده از روغنهای پایه گیاهی گزینه مناسبی به نظر میرسد البته برای این کار بایستی استانداردهای جداگانهای برای روغنهای پایه گیاهی تعیین شود.

به همین منظور در سال استانداردی مخصوص این روانکارها برای اتحادیه اروپا تحت عنوان 16807 CEN 2016 کمیته استانداردسازی یا

تبیین کرده است. البته این استاندارد پایه ایترین موارد مورد نیاز برای مشخص شدن کیفیت روغنهای پایه گیاهی برای

میزان تجزیه پذیری در محیط، سمی بودن و توان فنی را بررسی میکند

 

مزایا و معایب روغنهای پایه گیاهی

به غیر از مزایایی که این روغنها برای حفاظت از محیط زیست دارند، به طور کلی میتوان از آنها درجه ویسکوزیته

پایینتر، سمی نبودن، روانکاری بهتر و رسوب کمتر را نسبت به روغنهای پایه نفتی انتظار داشت. اما نسخه های پیشرفته این روغنها وابستگی زیادی به فرمولاسیون آنها دارد. با کنترل فرمولاسیون، این روغنها میتوانند روند اکسیدشدن را به

تعویق بیندازند و پایداری بیشتری نیز در برابر گرمای حاصل از کارکرد موتور داشته باشند.

مهمترین عیب روغنهای پایه گیاهی نسل اول طول عمر اندک و مقاومت پایین در مقابل گرما است. اما دانشمندان با

تغییر جزئی در فرمولاسیون این روغنها مسافت قابل پیمایش با این روغنها را از 2 هزار کیلومتر به حدود 11 هزار

کیلومتر برسانند؛ رقمی که برابر با انتظاری است که از روغنهای پایه نفتی داریم.

بنابراین با تغییرات انجام شده روغنهای پایه گیاهی از این نظر نیز تفاوت چندانی با روغنهای پایه نفتی که از روغن

پایه گروه یک تا سه فرآوری میشوند، ندارند. البته استفاده از آنها در پیشرانه هایی که از سوختهای طبیعی همچون

بیودیزل استفاده میکنند، موجب انجام واکنشهای شیمیایی بین این دو ماده میشود که از این مشکل به نام یاد میکنند

 

روغن موتور گیاهی و میکروبها

باتوجه به واکنشهای شیمیایی که بین سوخت بیو دیزل و روغنهای پایه گیاهی انجام میشود و تجزیه پذیری این

روغنها توسط میکروبها در طبیعت، این تصور را ایجاد میکند که امکان رشد همین میکروبها درون موتور نیز وجود

دارد. این در حالی است که روغن موتورهای پایه گیاهی مدرن که امروزه رواج پیدا کرده اند، تنها از درصدی روغن پایه

گیاهی استفاده میکنند و باقیمانده روغن پایه آنها نفتی است و برای رشد باکتریها همچون سم عمل میکند. همچنین

ادتیوهای اضافه شده به این روغنها اجازه فعالیت باکتریها را نمیدهند.

علاوه بر این نفوذ دوده و فلزات به درون محلول روانکارها و در جریان بودن این روغن در مسیرهای مختلف طی

فعالیت موتور، عامل دیگری است که اجازه فعالیت و رشد باکتریها را در محیط موتور نمیدهند. ضمن اینکه یکی از

نیازهای باکتریها برای حفظ بقای خود وجود آب و مرطوب بودن محیط است، درحالیکه فضای داخل موتور بسیار خشک و با دمای بسیار بالایی است

روغنهای پایه گیاهی جایگزین سنتتیکها

در پایان بایستی به این نکته اشاره نمود که با توجه به بالا رفتن روزافزون نیاز بازار به روغن موتورهایی با تکنولوژی بالا و درجه گرانروی پایین، میتوان به روغنهای پایه گیاهی به عنوان جایگزینی مناسب برای پایه های تمام سنتتیک حساب کرد چراکه این دسته از روغن پایه ها علاوه بر دارا بودن ویسکوزیته پایین، امکان تولید در داخل کشور را دارند.

 

نتیجه گیری

معرفی انواع روغن موتور و بررسی مزیتهای هر یک نسبت به دیگری پرداخته شد. روغن موتور مناسب برای خودرو و

دلایل آن مطرح شد. ویسکوزیته روغن موتور مورد بحث و بررسی قرار گرفت. روغن موتورهای مناسب برای مناطق سردسیر و گرمسیر کشور معرفی گردید. طبقه بندی استاندارد روغن موتور و روغن دنده به لحاظ گرانروی نیز مطرح شد روغن سوزی، دلایل آن، روشهای تشخیص و راهکارهای کاهش آن شرح داده شد. روغن موتورهای پایه گیاهی، کاربردها، مزایا و معایب آن و مباحث تکمیلی آن به لحاظ زیست – محیطی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

 

منابع

مسعودی، ع. و کوهی، ز. ) 1386 (، "روغن موتورهای چهار فصل و ارزیابی کلی این روغنها در بازار ایران،" مجموعه

5 اسفند، - مقالات دومین کنفرانس تخصصی پایش وضعیت و عیب یابی، دانشگاه صنعتی شریف، تهران، ایران، 6

.CMFD02_038

2. عارفیان، ا.، اسدی، ه.، منظم اسماعیل پور، م.ر.، ذوالقدر، ز. و ظریف یگاه، م. ) 1394 (، " بررسی تاثیر کیفیت روغن

.21-25 ، موتور در میزان تراز صوتی ناشی از موتور اتومبیل،" نشریه بهداشت و ایمنی کار، دوره 5، پاییز 1394

3. ویلز، ج. ترجمه ذوقی، م.ح. و ترکی، م. ) 1371 (، " اصول روانکاری،" ناشر پژوهشگاه صنعت نفت ایران، تهران، ایران.

4. حسامپور، ر.، حسنی، م. و حیدربیگی، ک. ) 1395 (، " ارزیابی رفتبر ویسکوزیته روغن در کارکردهای مختلف موتور،"

مجموعه مقالات دومین همایش ملی مکانیزاسیون و فناوری های نوین در کشاورزی، موسسه عالی سیمای دانش, دانشگاه

.NCAMNT02_ 22 اردیبهشت، 078 - کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان، اهواز، ایران، 23

5. مهاجری ، ش.، اسپیدکار، ب. و هرسج، ف. ) 1397 (، " بررسی کاهش مصرف سوخت در خودروها با استفاده از

JR_SEE-3- ، رویکردهای تصمیم گیری چند معیاره ی فازی،" دوماهنامه نخبگان علوم و مهندسی، دوره 3، شماره 5

.5_005

6. روشن روش، ح.، صدرنیا، ح. و خجسته پور، م. ) 1397 (، " اطمینان از صحت روغن موتور نو قبل از استفاده از طریق

آنالیز روغن،" مجموعه مقالات چهارمین کنفرانس سراسری دانش و فناوری مهندسی مکانیک و برق ایران، موسسه برگزار

.DMECONF04_ کننده همایشهای توسعه محور دانش و فناوری سام ایرانیان، تهران، ایران، 21 اسفند، 013

15 www. Iccce.ir

7. سلمانی، س. و اشرف طالش، س.س. ) 1397 (، " مروری بر فرآیند های تولید بیودیزل و بررسی پارامترهای موثر،"

مجموعه مقالات پنجمین کنفرانس ملی پژوهش های نوین در شیمی و مهندسی شیمی، موسسه آموزش عالی نیکان،

.IRCCE05_ تهران، ایران، 4 بهمن، 077

8. اسکندری، ح.ر. و توسلی، ر. ) 1395 (، " تاثیر روغن موتور گیاهی بر روی کاهش مصرف سوخت و مخاطرات زیست

محیطی،" مجموعه مقالات کنفرانس ملی تجلیل از مدیران موفق در سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل، کتابخانه ملی

ایران - انجمن تجارت الکترونیک- کانون فرهنگی هنری رسام رسانه-خبرگزاری اقتصاد ایران، کانون ایران جهان، تهران،

.EMOGHAVEMAT01_ ایران، 28 بهمن، 004__

محمد پشتیبان 1، عاطفه حسن زاده*, 2